Cây Hoàng Nam

Cây Hoàng Nam còn được gọi là cây Huyền diệp, có tên khoa học là Polyalthia longifolia, có nguồn gốc từ Ấn Độ.Trên thế giới, người ta thường biết nó qua các tên phổ biến Green Champa, Indian Mast Tree, False Ashoka, Indian Fir Tree. Cây hoàng nam gắn liền với truyền thuyết Đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời nên còn có tên là cây Vô ưu

Hoàng nam là một loài cây gỗ thường xanh thuộc họ Mãng cầu (Na) – Annonaceae, phân bố tự nhiên ở Sri-Lanka, được trồng phổ biến ở Ấn Độ, Malaysia, Pakistan và vùng nhiệt đới Đông Phi. Cũng có tác giả cho rằng nó có nguồn gốc ở Ấn Độ. Trong thời gian gần đây, nhiều thông tin cho thấy rằng làng hoa Gò Vấp là nơi đã nhập nội và nhân giống loài này cung cấp phục vụ công tác tôn tạo cảnh quan đô thị, đầu tiên là cho các thành phố lớn ở Nam bộ, dần dần lan rộng ra khắp cả nước. Cái tên được nhiều người trong làng cây xanh, cây cảnh đô thị biết tới nhiều có lẽ là Hoàng nam, mặc dù với cái tên ấy cũng khó giải thích minh bạch ngữ nghĩa của nó. Tên Huyền diệp thì dễ hiểu hơn, nó nói lên màu sắc của lá, một màu xanh thẫm,

 thẫm hơn nhiều loài cây xanh phổ biến.

Cây hoàng nam là cây cảnh lá, thường được trồng ngoài trời làm bóng mát. Do các cành nhánh đều mọc chếch về phía gốc, các lá cũng rũ theo hướng đó, nên cây Hoàng nam có dạng như một cột xanh hình suốt chỉ với đường kính tán 1-2 m, chiều cao tán có thể đạt 5 đến hơn 10 m tùy tuổi, trong khi chiều cao dưới tán thường 0,5-1 m.

Ở một số thành phố, trên dải phân cách phân chia vỉa hè rộng 5-7 m thành hai lối, những cây Hoàng nam được bố trí xen kẽ với một vài loài cây cảnh đã làm tăng vẽ mỹ quan cho vỉa hè. Hoàng nam là một đối tượng tôn tạo cảnh quan lí tưởng, phù hợp với việc tạo đường viền hành lang, hình thành những cụm xanh trang trí trong công viên, điểm xuyết cho không gian vườn biệt thự…

 Cây hoàng nam là nguồn vật liệu bổ sung cho các công trình thiết kế ngoại thất, giúp các kiến trúc sư chấm phá không gian sân vườn thêm phong phú và đa dạng. Cây hoàng nam ngoài là cây trang trí sân vườn, làm cảnh thì nó còn là loại thuốc chữa được nhiều bệnh.

 Hiện nay, cây Hoàng Nam được mọi người trồng nhiều, bởi nó tượng trưng cho một ý chí mạnh mẽ, vươn lên. Hoàng Nam có ưu thế cho việc cơ cấu vào hệ thống cây xanh đô thị. Cây Hoàng Nam có hình trụ rất hữu dụng trong việc tạo ra các điểm nhấn trong thiết kế cảnh quang. Ngoài ra, cây còn tạo mảng xanh trong khoảng không bị giới hạn.

Trước đây, người ta quan niệm rằng, cây Hoàng Nam có sinh khí yếu ớt, vì lá của nó rũ xuống. Vì vậy, cây Hoàng Nam không được chọn trồng cho các công trình cây xanh đường phố, công trình kiến trúc, xí nghiệp….

Nhưng hiện nay, cây Hoàng Nam được coi là cây thời thượng. Nó đang được trồng ở nơi kinh doanh, biệt thự hoặc quanh nhà. Cây Hoàng Nam với dáng vẻ đặc biệt: thẳng đứng, vươn mình kiêu hãnh, màu lá xanh mướt xếp đều tăm tắp xoay tròn quanh thân. Nó vừa gợi sức sống mãnh liệt, vừa phảng phất một vẻ đẹp nghiêm cẩn. Vì vậy, người ta tin rằng, cây Hoàng Nam tượng trưng cho ý chí vươn lên của con người. Hoàng Nam phù hợp với việc tạo đường viền hành lang, hình thành những cụm xanh trang trí trong công viên, điểm xuyết cho không gian vườn biệt thự…Nó điều hòa  sinh khí, tạo ra một không gian thoáng mát cho các công trình.

 Như đã nói, Hoàng nam là một loài cây gỗ thường xanh, là một đặc điểm ưu thế cho việc cơ cấu vào hệ thống cây xanh đô thị. Tuy thế, do hình thái khá đặc trưng của vòm lá đã khiến cho việc chọn địa điểm trồng không đơn giản chút nào. Do các cành nhánh đều mọc chếch về phía gốc, các lá cũng rũ theo hướng đó, nên cây Hoàng nam có dạng như một cột xanh hình suốt chỉ với đường kính tán 1-2 m, chiều cao tán có thể đạt 5 đến hơn 10 m tùy tuổi, trong khi chiều cao dưới  tán thường 0,5-1 m. Với kết cấu hình thái như vậy, việc thiết kế trồng nó trên vỉa hè hẹp không mấy thích hợp. Ở một số thành phố, trên dải phân cách phân chia vỉa hè rộng 5-7 m thành hai lối, những cây Hoàng nam được bố trí xen kẽ với một vài loài cây cảnh đã làm tăng vẽ mỹ quan cho vỉa hè.

 Ngược lại, cũng có nơi, tuy vỉa hè rất hẹp, chiều rộng dưới 3 m, nhưng người ta cũng đã trồng một hàng Hoàng nam khiến cho bộ hành mất hết không gian đi lại và cả tầm nhìn cũng bị che chắn trong khi bóng tỏa của chúng chẳng là bao. Thật ra, Hoàng nam là một đối tượng tôn tạo cảnh quan lí tưởng, phù hợp với việc tạo đường viền hành lang, hình thành những cụm xanh trang trí trong công viên, điểm xuyết cho không gian vườn biệt thự… Nó là nguồn vật liệu bổ sung cho các công trình thiết kế ngoại thất, giúp các kiến trúc sư chấm phá không gian sân vườn thêm phong phú và đa dạng.

Cây dễ trồng, thích hợp với nhiều loại đất, không chịu được đất ngập nước.

Công dụng: Trồng làm cây cảnh, cây công trình che bóng và giảm nhiệt độ cho công trình kiến trúc, nhà ở. Tạo thành đai xanh dọc theo hành rào.

Gỗ màu trắng mịn, dùng làm đồ mỹ nghệ.

Bất lợi: cây mọc nhanh và thân dễ bị cong, do đó hàng năm cần cắt bớt ngọn. Ngoài tác dụng tạo cảnh, Hoàng nam là loài cây cho nhiều vị thuốc đáng lưu tâm. Ở nhiều nước Nam Á, nền y học truyền thống xem Hoàng nam là cây có khả năng cung cấp các vị thuốc chữa sốt, trị bệnh ngoài da, đái tháo đường,  cao huyết áp và bệnh giun sán. Tinh chất lấy từ cây và các hợp chất đồng phân của nó đã được nghiên cứu như một hoạt chất sinh học trong tác dụng chống nấm, chống vi khuẩn.